تحلیل انتقادی تصحیحات و چاپ‌های «دیوان شمس تبریزی»

author

  • رحمان مشتاق‌مهر استاد گروه زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان
Abstract:

کلیات شمس، قرن­ها کتاب محبوب حلقه‌ های سماع و اهل ذوق و عرفان و دوستدارانِ غزل ناب بوده است. نخستین چاپ انتقادی آن در سالهای 1336-1344 به تصحیح استاد فروزانفر منتشر شد. چاپ­های بعدی، آشکار و پنهان، بر اساس همان چاپ صورت گرفته است؛ بعضی به اهتمام افراد و بعضی با مباشرت ناشر. در کنار این چاپ­ها تنها چاپ قابل اعتنا، چاپ دو جلدی استاد سبحانی است که در سال1381به بازار نشر آمد و با توضیحاتی مفید همراه بود. چاپ فروزانفر با همۀ امتیازاتش، منتقدانی نیز داشت. از جملۀ منتقدان آن استاد شفیعی بود که در مقدمۀ گزیدۀ خود از غزلیّات شمس، تصحیح دیگری از آن را ضروری دانست. آخرین کار شفیعی در این خصوص، گزیدۀ کامل­تری از آن بود که در سال 1388 انتشار یافت. علی رغم انتظار، این گزینش، جز چند مورد تصحیح قیاسی کاملاً بر چاپ فروزانفر استوار است. این مقاله به چند و چون تصحیح فروزانفر از غزلیّات، چاپ­های قبل و بعد از آن و گزیدۀ مفصّل شفیعی تنها از منظر نسخه شناسی و تصحیح پرداخته است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

فراهنجاری نحوی در دیوان شمس تبریزی

موضوع اساسی در این مقاله فراهنجاری نحوی در دیوان شمس است که شگفتی و تنوعِ خاصّی به غزل­های وی می­بخشد. نگارنده، پس از پرداختن به موضوعاتِ آشنایی­زدایی و برجسته­سازی به­عنوان مباحث مقدّماتی، مقاله را با تأکید بر مشخّصه­هایی چون: تطبیق صفت با موصوف، عدم مطابقت نهاد با فاعل، ایجاد پرش ضمیر، گسترش دادنِ جزء اوّل فعل و نیز با طرح مؤلّفه­هایی نظیرِ قلبِ نحوی، مطابقه­ی فاعلی، چینشِ واژگانی، استعمال هنریِ فعل­های ...

full text

جلوه های تمثیلی و نمادینِ «جان» در دیوان شمس تبریزی

نماد انگاری از اساسی­ترین ارکان و اجزاء لاینفکِ متون صوفیانه و تعلیمی در تمام تاریخ محسوب می­شود. در این میان، عارفانی که شاعرانه­تر و هنرمندانه­تر می­اندیشیده­اند، از ظرفیتِ نماد پردازی، بیشترین سهم را در القای آراء و افکار خود  برده­اند. مولانا از جمله عارفانِ شاعری است که به مدد ذوقِ هنری و زبانِ سخته و ادیبانه­ی خود، پیام­های بی­شمار و جهان شمولش را در لفافه­ی واژگانِ خاص، به مخاطبانش عرضه می­دار...

full text

فراهنجاری نحوی در دیوان شمس تبریزی

موضوع اساسی در این مقاله فراهنجاری نحوی در دیوان شمس است که شگفتی و تنوعِ خاصّی به غزل­های وی می­بخشد. نگارنده، پس از پرداختن به موضوعاتِ آشنایی­زدایی و برجسته­سازی به­عنوان مباحث مقدّماتی، مقاله را با تأکید بر مشخّصه­هایی چون: تطبیق صفت با موصوف، عدم مطابقت نهاد با فاعل، ایجاد پرش ضمیر، گسترش دادنِ جزء اوّل فعل و نیز با طرح مؤلّفه­هایی نظیرِ قلب نحوی، مطابقه­ی فاعلی، چینش واژگانی، استعمال هنریِ فعل­های ...

full text

نقد و بررسی تصحیحات پیشین دیوان انوری

چهل پنجاه سالی از دو چاپ دیوان انوری، یکی با ویرایش سعید نفیسی و دیگری با ویرایش مدرّس رضوی، می‌گذرد. با پیدا شدن دستنویس‌های دیگری که در اختیار آن دو استاد فقید نبوده، پاره‌ای از کاستی‌ها و سهوهای دو ویرایش یاد شده آشکار شده است و بنابراین لازم می‌نماید که بر اساس نسخ معتبر تازه‌یاب، تصحیح مجددی از دیوان انوری صورت گیرد و ابیات مبهم و مشکل آن که تا کنون شرح نشده یا به نادرست شرح شده، توضیح داده...

full text

بازتاب مثنوی در دیوان شمس تبریزی

چکیده بسیاری از ابیات دیوان شمس، اثر غنایی عظیم مولوی، به سبب سروده شدن در حالت جذبه و ناهوشیاری در هاله ای از ابهام یا بی معنایی است، ازاین رو تفسیرهای متعدد و گاه متناقضی را بر می تابد. مطمئن ترین شیوه برای شرح و رمز گشایی از مبهمات غزلیات مولوی رجوع به دیگر آثار سراینده ی آن، به ویژه کتاب ارجمند مثنوی معنوی است. ازین رو مقایسه این دو اثر بزرگ و یافتن مطالب و مواد مشترک آن ها علاوه بر اینکه ...

15 صفحه اول

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 18  issue 2

pages  255- 276

publication date 2018-04-21

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023